Waarom een samenlevingscontract belangrijk voor je is

---

Waarom zouden we een notarieel samenlevingscontract maken? Heeft dat zin als we later toch willen gaan trouwen? Kunnen we, in plaats van een samenlevingscontract, ook onderling iets met elkaar afspreken? Dit zijn vragen die leven bij samenwoners die (nog) niet met elkaar zijn getrouwd of (nog) geen geregistreerd partnerschap hebben.

Uiteraard kunnen ongehuwde samenwoners zelf, zonder de notaris erbij te betrekken, mondelinge afspraken maken of een schriftelijk contract maken. Het probleem hiervan is echter dat het in dat geval lastiger is om te bewijzen wat precies is afgesproken. Dit is anders als een samenlevingscontract is opgesteld bij de notaris. Het notariële samenlevingscontract biedt nog meer voordelen, onder andere op het gebied van belastingen. Om meerdere redenen is het verstandig om een notarieel samenlevingscontract te laten opstellen wanneer u samenwoont. Dit geldt ook als u van plan bent om in de toekomst nog te gaan trouwen.

Samenlevingscontract in een notariële akte, een verstandige keuze!

Wanneer de afspraken tussen samenwoners zijn vastgelegd in een notariële akte, heeft dit een aantal voordelen. Zo zal de notaris voorafgaand aan de ondertekening van het samenlevingscontract goede voorlichting geven over welke afspraken er gemaakt kunnen worden tussen samenwoners. Denk aan afspraken over de woning (zeker als deze op naam van één persoon staat) bij uit elkaar gaan of overlijden, over het bijdragen aan de huishoudpot, of eventuele alimentatieafspraken (er is standaard géén alimentatieverplichting). Ook kan de notaris u informeren of het zinvol is een overlijdensrisicoverzekering af te sluiten, om bij onverwacht overlijden van de kostwinnaar een deel van de hypotheek te kunnen aflossen. 

Als deze afspraken in een notariële akte worden vastgelegd, is bovendien het voordeel dat een dergelijke notariële akte zogenoemde ‘executoriale kracht’ heeft. Dit betekent dat je niet eerst hoeft te procederen om de afspraken in een notarieel samenlevingscontract uit te laten voeren. Ook stellen pensioenmaatschappijen bijna altijd als voorwaarde dat partners een notarieel samenlevingscontract moeten hebben, als ze elkaar willen aanwijzen als pensioengerechtigde.

Besparen van erfbelasting? Een notarieel samenlevingscontract kan van belang zijn!

Samenwoners erven niet van elkaar; maak een testament! 

Samenwoners zijn voor de wettelijke regeling die bepaalt wie van wie erft, ‘vreemden’ van elkaar. Dit betekent dat samenwoners in beginsel niet van elkaar erven, ook al zouden ze al jaren met elkaar samenwonen. Als ongehuwde samenwoners wel willen dat zij elkaars erfgenamen zijn, kan dit alleen door een testament te maken waarin de partner tot erfgenaam of legataris wordt benoemd.

Besparen van erfbelasting met een notarieel samenlevingscontract 

Ook voor de erfbelasting zijn samenwoners in principe ‘vreemden’ van elkaar. Dat houdt in dat de ene partner bij het overlijden van de andere partner slechts een kleine vrijstelling van erfbelasting heeft van ongeveer € 2.000, terwijl bijvoorbeeld voor echtgenoten een vrijstelling van € 660.000 geldt! Bovendien moet over het overige vermogen dat wordt geërfd, een veel hoger belastingtarief worden betaald (namelijk een tarief van 30% of 40% erfbelasting) dan geldt als echtgenoten van elkaar erven (voor echtgenoten geldt een tarief van 10% of 20% erfbelasting). 

Als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan, kunnen samenwoners zogenaamde ‘fiscaal partners’ zijn voor de erfbelasting. In dat geval is net als bij echtgenoten en geregistreerd partners de hoge vrijstelling van ongeveer € 660.000 en het lage tarief van 10% of 20% van toepassing. Hiervoor moeten de samenwoners:

• beiden meerderjarig zijn;
• ingeschreven staan op hetzelfde adres in de basisregistratie personen;
• een wederzijdse zorgverplichting hebben vastgelegd in een notarieel samenlevingscontract. Dit betekent dat de samenwoners moeten hebben afgesproken dat ze elkaar in levensonderhoud moeten voorzien;
• geen (groot)ouder-(klein)kind van elkaar zijn; 
• niet ook nog met iemand anders aan alle bovenstaande voorwaarden voldoen. Dit kan bijvoorbeeld spelen wanneer er nog met een derde persoon word samengewoond. Met andere woorden: voor de erfbelasting kun je maar met één persoon tegelijkertijd partner zijn.

Pas als de samenwoners ten minste zes maanden voorafgaand aan het overlijden aan alle genoemde voorwaarden voldoen, worden ze voor de erfbelasting gezien als fiscaal partners. Overigens is de voorwaarde van een notarieel samenlevingscontract geen harde eis. Wanneer samenwoners geen notarieel samenlevingscontract hebben, maar wel aan alle andere voorwaarden voldoen én vijf jaar op hetzelfde adres staan ingeschreven, worden ze ook gezien als fiscaal partners.

Andere redenen waarom een notarieel samenlevingscontract belangrijk is

Zoals hiervoor al kort is aangestipt, is het samenlevingscontract dus een instrument waarin op een degelijke manier afspraken tussen samenwoners kunnen worden vastgelegd, met als doel dat bij uit elkaar gaan door ruzie of overlijden een aantal zaken goed geregeld is. 
 
Denk aan afspraken over de kosten van de huishouding: wat valt onder deze kosten? Worden deze door ieder voor de helft gedragen of naar verhouding van het inkomen? En wat wordt precies gezien als inkomen? 

Ook voor de gezamenlijke woning is het verstandig een regeling te treffen: heeft de ene partner een schuld aan de ander, als die een groter deel van de koopprijs heeft betaald of een verbouwing heeft gefinancierd? Stijgt en daalt die eventuele schuld dan met de waarde van het huis mee?

In een notarieel samenlevingscontract kunnen verder regelingen worden opgenomen voor de situatie waarin de samenleving eindigt. Hoe bewijs je dan wat van wie is? Bestaat er een financiële tegemoetkoming, een soort alimentatie, wanneer de partners uit elkaar gaan? En heeft de ene partner de mogelijkheid om de spullen van de ander over te nemen bij zijn of haar overlijden, al dan niet tegen betaling van de waarde hiervan?

Samenvatting en tip

Woont u ongehuwd samen? Dan is het verstandig om een notarieel samenlevingscontract te maken, ook als u van plan bent om in de toekomst nog te gaan trouwen. Wanneer de afspraken tussen samenwoners zijn vastgelegd in een notariële akte, heeft dit namelijk een aantal voordelen, zoals aanspraak kunnen maken op elkaars pensioenrechten en het besparen van erfbelasting. Het opstellen van een samenlevingscontract vereist maatwerk, zeker als sprake is van uiteenlopende vermogens, al gevestigde carrières en al dan niet gezamenlijke kinderen.

Wilt u meer advies over dit onderwerp? Kom langs of bel ons. Een eerste (telefonisch) bespreking is kosteloos. Bel voor het maken van een afspraak voor een bespreking op kantoor of voor een video-call met +31 (0)10 44 53 777. Wij zien ernaar uit om u te mogen begroeten.







Dit artikel is ontleend is aan ‘Met Recht Geregeld’ (www.metrechtgeregeld.nl), product van FBN Juristen.

Dit artikel is niet te beschouwen als een juridisch advies. FBN Juristen en MAES notarissen besteden de uiterste zorg aan de inhoud van de artikelen, maar aanvaarden geen aansprakelijkheid in geval van onvolledigheid of onjuistheid van een artikel, noch voor de gevolgen daarvan.