Adviezen KNB voor versterking van de rechtsstaat

---

Toegang tot het notariële recht voor iedereen, het registreren van cliënten die zijn geweigerd vanwege risico’s op witwassen of terrorismefinanciering in een grijze lijst en consumenten beter beschermen bij de aankoop van vastgoed: dit zijn enkele adviezen van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) aan de Staatscommissie rechtsstaat om de rechtsstaat te versterken.

De in november 2022 ingestelde commissie onderzoekt het functioneren van de rechtsstaat en gaat voorstellen formuleren om deze te versterken. De KNB brengt in een brief aan de commissie enkele onderwerpen onder de aandacht die daarbij kunnen helpen.

Toegankelijkheid
Het notariaat moet toegankelijk zijn en blijven voor iedereen. Zowel fysiek als digitaal. De komende jaren gaat de KNB samen met het notariaat aan de slag om die toegankelijkheid te verbeteren en de bereikbaarheid te vergroten. Bijvoorbeeld door extra uitleg voor mensen die beperkt de Nederlandse taal spreken, laaggeletterden en mensen met een licht verstandelijke beperking. Het zou daarbij helpen als (een deel van de) notariële dienstverlening onder de rechtsbijstand valt.

Grijze lijst
De KNB pleit voor een verplicht registratiesysteem binnen het notariaat om witwassen en terrorismefinanciering aan te pakken. Nadat een notaris dienst heeft geweigerd vanwege risico’s op witwassen of terrorismefinanciering, kan de cliënt nu nog makkelijk bij een andere notaris aankloppen. Een voor notarissen toegankelijke grijze lijst met dergelijke cliënten moet dit voorkomen. Uiteraard moet hierbij worden voorzien in goede waarborgen voor gegevensbescherming en bescherming van de rechten en vrijheden van betrokkenen.

Consumentenbescherming vastgoed
In het kader van de rechtszekerheid en de rechtsbescherming is het volgens de KNB van belang om de notaris vroegtijdig in het koopproces van vastgoed te betrekken. Daardoor kan misleiding bij consumenten worden voorkomen, bijvoorbeeld bij grondspeculatie. Ook kan de notaris consumenten zo tijdig wijzen op de Omgevingswet die per 1 januari 2024 in werking treedt en het daaraan gekoppelde Digitaal Stelsel Omgevingswet, waaruit mogelijke overige niet onbelangrijke ‘beperkingen’ ten aanzien van het vastgoed kunnen blijken. Daarnaast zou de notaris, gezien zijn onafhankelijkheid en onpartijdigheid, een rol kunnen spelen bij het eerlijker en transparanter maken van het biedproces.

Digitalisering dienstverlening
Vanaf waarschijnlijk volgend jaar is het mogelijk om – met behulp van een notaris – digitaal een bv op te richten. De KNB pleit ervoor dat ook andere notariële akten zo snel mogelijk digitaal kunnen worden gepasseerd voor cliënten die daarom vragen, zoals hypotheek- en leveringsakten. Net als bij de digitale oprichting van een bv pleit de KNB ervoor om bij het passeren van overige digitale notariële akten een zo hoog mogelijk betrouwbaarheidsniveau van digitale identificatiemiddelen te hanteren. De KNB hecht grote waarde aan brede toegang tot het notariaat, dus ook voor mensen die geen beschikking hebben over digitale middelen. Voor hen blijft de analoge toegang tot het notariaat onverkort bestaan.

Bron: Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie