Onze website op jouw voorkeuren in richten.
Zo kun je gemakkelijk navigeren en zijn relevante pagina’s sneller vindbaar.
20-07-2021
Moet een schenking per se schriftelijk worden vastgelegd?
Moet een schenking per se schriftelijk worden vastgelegd?
Schenking en gift
Een schenking en een gift zijn cadeautjes van de een aan de ander. Maar wat is een schenking precies? En wat is een gift? Wat zijn de verschillen?
Het begrip ‘schenking’ en het begrip 'gift'
Een schenking wordt juridisch omschreven als een overeenkomst zonder tegenprestatie, met de bedoeling dat de verkrijger rijker wordt en de schenker armer. Een simpel voorbeeld is dat een vader een bedrag van € 5.000 of een concrete zaak zoals een horloge aan zijn kind schenkt. Deze schenkingsovereenkomst verplicht de vader om een geldbedrag of het horloge aan zijn kind te geven en het kind hoeft, voor hetgeen hij verkrijgt niets te betalen aan de schenker.
Het begrip ‘gift’ is ruimer dan het begrip ‘schenking’. Een gift is namelijk iedere handeling waardoor de één rijker wordt ten koste van het vermogen van de ander. Dat hoeft dus niet, zoals bij de schenking, een overeenkomst te zijn. Bovendien kan bij een gift worden afgesproken dat een ontvanger wel een tegenprestatie moet betalen. Een gift kan bijvoorbeeld optreden bij de verkoop van een auto voor een te lage prijs. Als een auto met een waarde van € 10.000 wordt verkocht voor € 5.000, dan is hierbij sprake van een gift van € 5.000.
Een schenking hoeft (doorgaans) niet ‘op papier’ voor de geldigheid, maar dat levert wel bewijs
Dat een schenking een overeenkomst is, betekent niet dat een schenking op papier moet worden gezet. Een overeenkomst is namelijk in principe ‘vormvrij’ en kan dus ook mondeling worden aangegaan. Om te bewijzen dat ook echt een schenking heeft plaatsgevonden en voor welk bedrag, is het natuurlijk wel verstandiger om dit schriftelijk vast te leggen.
Voor bepaalde schenkingen stelt de wet wel nadere eisen aan de vorm. Dit betreft schenkingen die de bedoeling hebben pas bij het overlijden van de schenker te werken, de zogenoemde ‘schenking op papier’ (ook wel ‘schenking ter zake des doods’ genoemd). In dat geval moet de schenking door de schenker persoonlijk in een notariële akte worden vastgelegd. Is dat niet gebeurd en overlijdt de schenker, dan vervalt de schenking. In een later artikel van Met Recht Geregeld zal aan deze bijzondere variant van de schenking uitgebreid aandacht worden besteed.
Een gift of schenking als voorschot op de erfenis: inbrengen in de nalatenschap?
Een gift of schenking als voorschot op de erfenis: inbrengen in de nalatenschap?
Wanneer een gift of schenking (hierna beide ‘gift’ genoemd) wordt gedaan als een voorschot op de erfenis die de verkrijger in de toekomst van de schenker zal ontvangen, kan een verplichting aan de verkrijger worden opgelegd om te zijner tijd de gift ‘in te brengen’ in de nalatenschap van de schenker. Dit kan met name fijn zijn in de situatie
dat een schenker zijn kinderen gelijk wil behandelen.
Voorbeeld
Piet heeft een belastingvrije schenking van € 100.000 gekregen van zijn moeder. Zijn zus Joke heeft geen schenking gekregen. Moeder kan dit gelijktrekken door in haar testament een extra bedrag aan Joke na te laten. Dit is echter belast met erfbelasting, terwijl de schenking van Piet belastingvrij was. Voor een gelijke behandeling van de kinderen kan de moeder bij het doen van de schenking bepalen dat Piet bij haar overlijden de schenking moet inbrengen in haar nalatenschap.
De verplichting om de gift in te brengen, moet door de schenker worden vastgelegd bij het doen van de gift of worden opgenomen in zijn testament. In een testament kan ook een (bij het doen van de gift) opgelegde verplichting tot inbreng weer worden opgeheven,
bijvoorbeeld vanwege gewijzigde omstandigheden.
Overigens geldt een andere regeling voor giften die zijn gedaan vóór 1 januari 2003. Toen gold een andere wettelijke regeling, die bepaalde dat een gift altijd moest worden ingebracht, tenzij de schenker bijvoorbeeld in zijn testament had beslist dat die verplichting niet meer gold; het tegenovergestelde van wat nu voor giften geldt. Let dus goed op bij oude giften of de verplichting van inbreng geldt of dat deze later is opgeheven!
Uitsluitingsclausule en bewind
Bij het doen van een schenking kan de schenker bepalen dat de schenking niet gaat behoren tot de huwelijksgemeenschap van de verkrijger/begunstigde en zijn echtgenoot. Dit wordt ook wel de ‘uitsluitingsclausule’ genoemd. Ook kan de schenker bepalen dat de schenking onder bewind wordt gesteld. Door het bewind wordt de schenking gedurende een bepaalde periode beheerd door de bewindvoerder en niet door de ontvanger van de schenking.
Schenkbelasting
Over een gift, gedaan door een schenker die in Nederland woont, is schenkbelasting verschuldigd als de waarde van de gift hoger is dan de jaarlijkse vrijstelling. Voor een gift van een ouder aan kind geldt een hogere jaarlijkse vrijstelling, dan voor een gift aan bijvoorbeeld een goede vriend of aan een broer of zus. De jaarlijkse vrijstellingen worden elk jaar opnieuw door de Belastingdienst bepaald. Als de waarde van alle giften van dezelfde schenker in hetzelfde kalenderjaar bij elkaar opgeteld de vrijstelling van dat jaar overtreft, moet de verkrijger een aangifte schenkbelasting doen via de website
van de Belastingdienst.
Het kan zijn dat u een schenking krijgt die u aan een eigen woning moet besteden. In dat geval kunt u, onder bepaalde voorwaarden, gebruik maken van een speciale, eenmalige schenkvrijstelling van meer dan € 100.000 voor de eigen woning. Ook dan moet u een aangifte schenkbelasting doen en moet u in de aangifte een beroep doen op die vrijstelling.
Samenvatting en tip
Een schenking is altijd een gift, maar een gift is niet altijd een schenking. Een schenking is namelijk een overeenkomst zonder tegenprestatie (bijvoorbeeld een vader die € 5.000 aan zijn kind schenkt), terwijl een gift iedere handeling is – eventueel ook met tegenprestatie – waardoor de één rijker wordt ten koste van het vermogen van de ander (bijvoorbeeld een vader die een auto met een waarde van € 10.000 verkoopt voor € 5.000 aan zijn kind). Een schenking kan ook mondeling worden afgesproken en hoeft niet per se schriftelijk te worden vastgelegd. Bewijstechnisch is een schriftelijke overeenkomst wel aan te raden. Voor een schenking die de bedoeling heeft om pas bij het overlijden van de schenker te
werken, geldt wel het vereiste dat deze door de schenker persoonlijk in een notariële akte moet zijn opgenomen.
Bij elke schenking of gift kan worden bepaald dat deze moet worden ‘ingebracht in de nalatenschap’ van de schenker. Dit betekent dat de gift moet gelden als een voorschot op de erfenis en dat de verkrijger bij overlijden van de schenker dus minder uit de daadwerkelijke erfenis krijgt. Ook kan de schenker door het opnemen van een ‘uitsluitingsclausule’ bij de gift bepalen dat deze geen onderdeel wordt van de huwelijksgemeenschap waarin de verkrijger is getrouwd of (later eventueel nog) zal gaan trouwen. Een schenking kan bovendien onder bewind worden gesteld. Een verkrijger die een schenking ontvangt met een waarde hoger dan de jaarlijkse vrijstelling moet aangifte schenkbelasting doen via de website van de Belastingdienst. Als het gaat om een schenking voor een eigen woning, dan kan onder bepaalde voorwaarden in de aangifte een beroep worden gedaan op een eenmalig verhoogde schenkvrijstelling.
Wilt u meer advies over dit onderwerp? Kijk nog ook nog eens op hier onder het kopje schenking op onze website, kom langs of bel ons. De bespreking is kosteloos. Bel voor het maken van een afspraak voor een bespreking op kantoor of voor een video-call met +31 (0)10 44 53 777. Wij zien ernaar uit om u te mogen begroeten.
Dit artikel is ontleend is aan ‘Met Recht Geregeld’ (www.metrechtgeregeld.nl), product van FBN Juristen.
FBN Juristen en MAES notarissen besteden de uiterste zorg aan de inhoud van de artikelen, maar aanvaarden geen aansprakelijkheid in geval van onvolledigheid of onjuistheid van een artikel, noch voor de gevolgen daarvan.